હલેસે હલેસે

Is it possible that more often than not, the real cause of unhappiness could simply be greed and envy? Enjoy!

હલેસે હલેસે

ન  દુઃખો અહિં જેને સાચા મળ્યા છે

બીજાના સુખો પર દુખી થઇ ગયા છે

ગજાથી વધારે ભરી લે છે  નૌકા

હલેસે હલેસે એ હાંફી રહ્યા છે

(c) હિમાંશુ ભટ્ટ (2003)

શૂન્યતા

Ever had a broken friendship or a soured relationship? Enjoy!

શૂન્યતા

મહેફિલની શૂન્યતામાં જોયા કરું છું જેને

આજે ને કાલે કરતાં, ટાળ્યા કરું છું જેને

મુઠ્ઠી છૂટે ના મારી, કરું કેટલા પ્રયત્નો

એ બેસું છું વિચારી, સામે મળે તો સારું

લો આવી પાસે એની, બેસ્યો છું આજે તો પણ

ડંખે છે મનને હરદમ, વિતેલી ચાર ઘડીયો

બોલું ન કાંઇ હું ને, બોલે ન કાંઇ એ પણ

આ આગ ઠરતા ઠરતા, ન કફ્ન ચઢે તો સારું

આ માનવીના મનને, ક્ળવું બહું કઠીન છે

જે હોય છે સમિપે, તેનો ક્યાં કદીય ખપ છે?

ગતિ જોઇને બીજાની, માંડી છે દોડ મેં પણ

મંઝિલ છે ક્યાં વિચારી, રસ્તા મળે તો સારું

(c) હિમાંશુ ભટ્ટ (૧૯૯૮)

ક્ષણ

I am archiving a wonderful post from  that my dear friend ઊર્મિ had made earlier this year for my poem ક્ષણ. You can enjoy the original post here.

—- from Gagar ma Sagar —-

ઘણા વખતથી જાણે આપણી આ ગાગરની અંદરનાં સાગરનાં પાણી થોડા ઊંડા ઊતરી ગયા હોય એમ હું બહુ ભરતી નથી આવી શકી.  પરંતુ ઊર્મિસાગર.કૉમની દરેક વર્ષગાંઠને કવિઓનાં શબ્દ અને સ્વરથી ઉજવવાનો ચાલુ કરેલો ચીલો આ વખતે પણ ચાલુ જ રહેશે, એની ખાતરી આપું છું.  સમય સમય પર અહીં આપની સમક્ષ થોડી બુંદો લાવવાની કોશિશ જરૂર કરતી રહીશ.  અને હાલની વ્યસ્તતામાંથી સમય મળતા જ ભવિષ્યમાં હું ફરી નિયમિત રીતે આપની સમક્ષ આ ગાગરમાં થોડી કવિતાની બુંદો લાવી શકું એવી તમારી સાથે સાથે હું પણ સ્વયં પાસે આશા રાખું છું. તો ચાલો, આજથી એક સપ્તાહ માટે આપણે માણીએ, કવિનાં શબ્દ અને સ્વરની જુગલબંધી…

આજે મારા એક ખૂબ સારા કવિ મિત્ર હિમાંશુભાઈ ભટ્ટનું એક મુક્તક અને એક ગઝલમાંનાં શબ્દને માણીએ અને એમનાં જ સ્વરમાં સાંભળીએ…
img_0293-sml
(છટકતી ક્ષણો… 5/28/2012… ફોટો: ઊર્મિ)
– મુકતક –
હતી એક ક્ષણ એ, અને એક ક્ષણ આ
હતો એક જણ હું, અને એક જણ આ
કદી છે છલોછલ, કદી સાવ સૂકું
કહો જળ તો જળ આ, કહો રણ તો રણ આ
(૨૦૦૫)
– ગઝલ –
ક્ષણોની ઝડપથી બદલતી ક્ષણો છે
જો મટકું  છું પાંપણ, છટકતી ક્ષણો છે
હતાશાની ક્ષણ છે, નિરાશાની ક્ષણ છે
ને ઉલ્લાસ તો ક્યારેક આશાની ક્ષણ છે
મથું છું, મથું છું,મથું છું, હું એવો
નજરમાં મેં સૂક્કો દરિયો છે દેખ્યો
હો કાલે ખબર શું, બને કાંઈ એવું
વિતેલી ક્ષણો ને, હું સ્પર્શી શકું ના
છે મન બાવરું, શું સમજાવું એને?
વિતેલી ક્ષણોમાં તો જીવન વસ્યું છે
ફેલાવી હાથો, હું બેસી પડ્યો છું
ક્ષણે ક્ષણને આજે હું દેખી રહ્યો છું
ક્ષણોનો સબબ છે, જો સમજી શકો તો
ક્ષણોમાં છે જીવન, જો સ્પર્શી શકો તો
ક્ષણોમાં ભીંજાણો, ખૂલી મારી આંખો
જીવી લઉં બચેલા છે,બે-ચાર શ્વાસો…

– હિમાંશુ ભટ્ટ (1995)

હિમાંશુભાઈની ગઝલ માટે મને હંમેશા પક્ષપાત રહ્યો છે.  એ ખૂબ જ ઓછી ગઝલો લખે છે પરંતુ ખૂબ જ ગૂઢ હોય છે. તેઓ ખૂબ જ સરળ શબ્દોમાં લખે છે, પરંતુ એમનાં શબ્દને પામવા માટે એમાં ઊંડા ઉતરવું પડે, ડૂબકી મારવી પડે, મરજીવા બનવું પડે…

અહીં તેઓ ક્ષણની વાત લઈને આવ્યા છે.  જો કે વાત માત્ર ક્ષણની નથી, ક્ષણોથી ભરચક આખી જિંદગીની છે.  કવિને ક્યારેક ક્ષણો છેતરામણી લાગે છે તો ક્યારેક વ્હાલી લાગે છે… ક્યારેક આખું જીવન એમાં સમાયેલું લાગે છે તો ક્યારેક એમાંથી ક્યાંક સરી ગયેલું લાગે છે… ક્યારેક ક્ષણોમાં જીવનનો બોધ દેખાય છે તો ક્યારેક એ કોરીધાકોર લાગે છે… ક્યારેક આશાવંત તો ક્યારેક નિરાશાજનક… ક્યારેક ક્ષણોમાં એ પોતે ભીંજાય છે તો ક્યારેક ક્ષણોને પોતાનાથી ભીંજવવાનો યત્ન કરે છે…  અંતમાં કવિ પેલા હિંદી ગીત જેવી જ વાત કરે છે: સો બરસ કી જિંદગી સે અચ્છે હૈ, પ્યાર કે દો-ચાર દિન…

એક આડ વાત તરીકે… હિમાંશુભાઈ સાથેનાં એક ફોન-કોલ દરમ્યાનની એક ક્ષણ મને હજી પણ યાદ છે કે થોડા વર્ષો પહેલા જ્યારે વિવેક મને છંદ શીખવવાની બેફામ કોશિશ કરતો હતો અને મારા મગજની બત્તી હજી થતી ન્હોતી.  ત્યારે એક દિવસ હિમાંશુભાઈ સાથે ફોન પર વાત કરતા કરતા એમણે મને એક ગઝલનું પઠન કરીને બોલીને મને એનો લય સમજાવ્યો… અને એ ક્ષણેએમણે જાણે કે મારા મગજની મેજીક સ્વિચ ઓન કરી દીધી હોય એમ વિવેકનાં બધા પાઠો જે પહેલા સમજાયા ન્હોતા એ બધા ત્યારે તુરત જ એકીસાથે મને સમજાઈ ગયા હતા.  આ તો અહીં એમણે ક્ષણની વાત કરી એટલે મને પણ મારી એ મેજીકલ મોમેંટ યાદ આવી ગઈ…  ઊર્મિ:)

પાકી દિવાલો ને કાચા છે કાન

This post was created and originally posted by Jayshree Bhakta on Tahuko. Please visit her site for an unmatched collection of Gujarati poems and songs.

—-

ગઈ Christmas અને New Year ની વચ્ચે રજા લઈને ‘New Mexico’ ના ૩-૪ શહેરોની મુલાકાત લીધી. San Francisco અને Los Angeles જેવા USA cities માં રહ્યા પછી આમ તો Alamogordo જેવી જગ્યા Middle of Nowhere જ લાગે..! પણ મઝા આવી..! ઘણી જ મઝા આવી..! There is life beyond big cities.. એ વાત આમ ભલે ખબર હોય – પણ એ વાતની ફરીથી એકવાર સાબિતી મળી હોય એવું લાગ્યુ..!

આજે જ્યારે શહેરોની વસ્તી વધતી જ જાય છે – અને ગામડા ધીમે ધીમે ખાલી થઈ રહ્યા છે – ત્યારે હિમાંશુભાઈનું આ ગીત જાણે એ ગ્રામ્યજીવનની મીઠપની ફરી એકવાર યાદ અપાવે છે.

– Jayshree Bhakta

(શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન….   Chicago, August 8, 2010)

*******

પાકી દિવાલો ને કાચા છે કાન
જુઓ શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન
બધે શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન
અહિં ઉંચા છે, ઉંચા છે માણસના માન
જુઓ શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન
બધે શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન

પાકાશા રસ્તાપર કાચાશા ગામ
ઉનાળે મસ્તીના એ મારા ધામ
બધા ચહેરા પર મળતાતા નામ
હવે શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન

ફળિયામાં અંબરને, નદીઓમાં સ્નાન
નાનીશી ઓરડીઓ, ગાતી’તી ગાન
અરે, શૈશવ, ક્યાં જાતું ર’યું આમ?
હવે શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન

શોધું છું ઉર્મીને શહેરોમાં આજ
જાણે, શોધે પતંગીયું ફૂલ
સૃષ્ટિના પાલવને છોડીને, લાગે છે
માનવની થાતીહો ભૂલ …

કદી ઇશ્વર ના પકડાવે કાન …
બધે શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન
જુઓ શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન
બસ શહેરો થઇ ઉગ્યા મકાન …

– હિમાંશુ ભટ્ટ

ખુશનુમા એક છળ

Often our happiness depends on our own state of mind. Is it possible, even when facing tragic, traumatic situations in our lives to create a make belief world of happiness, sorta an oasis? If you read memoirs or war time prisoners, who go through extreme pain and torture, and survive, they say that what kept them alive in the worst of times was a ray of hope, often an imaginary world of love and happiness that they create to stay positive. Enjoy!

ખુશનુમા એક છળ

ખુશનુમા એક છળ છળી લઇશું
દિલને જે કઇં ગમે કહી લઇશું

તાંતણા પ્રેમની પળોના લઇ
પાંપણે વિષ્વને વણી લઇશું

જે નહો, તો નહો કશું, ક્યાં પણ
શ્વાસમાં એમને ભરી લઇશું

છોને જાવું હો એક જગા કાયમ
આપણે રાહ નિત નવી લઇશું

ના દિશા હો, ના હો સમય સામિલ
શૂન્ય તોડી ને વિસ્તરી લઇશું

છે સકળ ને છતાં અકળ જે છે
એકદી એમને મળી લઇશું

– હિમાંશુ ભટ્ટ

This ghazal is also published on Tahuko